Statystyki wskazują, że Polacy niechętnie biorą udział w profilaktycznych badaniach kolonoskopowych. Tymczasem kolonoskopia, czyli badanie wnętrza jelita grubego za pomocą specjalnego wziernika, umożliwia wczesne wykrycie raka jelita grubego, który jest jednym z najczęściej występujących nowotworów złośliwych w Polsce. Eksperci apelują, aby poddawać się temu badaniu, bo wczesna diagnoza raka daje duże szanse na wyleczenie.

„Jest to badanie, wykonywane za pomocą giętkiego instrumentu, podczas  którego można obejrzeć od środka całe jelito grube i część cienkiego. W czasie badania można jednocześnie pobierać wycinki do badań histopatologicznych, usuwać polipy, tamować krwawienie, udrażniać zwężenia, jeśli istnieją” – wyjaśnia prof. Jarosław Reguła, konsultant krajowy w dziedzinie gastroenterologii.

Jak podaje Krajowy Rejestr Nowotworów, rak jelita grubego jest drugim najczęściej występującym nowotworem złośliwym w naszym kraju. Dlatego powstał program prewencyjnych badań przesiewowych, w ramach którego osoby z grupy podwyższonego ryzyka otrzymują zaproszenie na bezpłatną kolonoskopię. Obejmuje on osoby od 55 do 64 lat, gdyż ten rodzaj raka dotyka przede wszystkim osoby po 50. roku życia.

Na darmowe badanie można się zgłosić bez zaproszenia również wówczas, gdy spełni się następujące warunki:
•    wiek 50–65 lat i brak wykonanej kolonoskopii w ciągu ostatnich 10 lat,
•    40–49 lat i posiadanie krewnego pierwszego stopnia, u którego wykryto raka jelita grubego,
•    25–49 lat i występowanie w rodzinie dziedzicznego rak jelita grubego niezwiązany z polipowatością (HNPCC).

„Zwiększone ryzyko zachorowania na raka jelita grubego jest uwarunkowanie genetycznie. Uwarunkowanie to jako czynnik ryzyka nowotworowego ma jednak różną moc. Tu kluczowy jest wywiad rodzinny, który może wskazywać na zwiększone ryzyko raka jelita grubego”- mówi profesor Reguła

Lekarz również może skierować pacjenta na kolonoskopię ze względu na wskazania diagnostyczno-terapeutyczne. „W tej sytuacji zabieg wykonywany jest na zlecenie lekarza, który widzi u pacjenta problem kliniczny – na przykład krwawienia czy zaburzenia rytmu wypróżnień, lub jeśli z innych źródeł diagnostycznych lekarz wie, że w jelicie jest polip lub zwężenie” – tłumaczy  ekspert.

Kolonoskopię na ogół wykonuje się ambulatoryjnie. Może ona zostać wykonana w sedacji, popularnie zwanej – narkozą.

„Sedacja jest rekomendowana szczególnie dla osób po operacjach brzusznych, bo zrosty powodują większą bolesność. Jednak zabieg w sedacji jest także dostępny dla osób, które bardzo się boją samego badania – informuje prof. Reguła.

Według niego, szczególne znaczenie dla trafnej diagnozy ma przygotowanie organizmu do badania. Kolonoskopia wymaga oczyszczenia jelit przy pomocy specjalnego preparatu i wody. Łącznie trzeba wypić około 4 litrów płynów.

Kolonoskopia jest też skutecznym narzędziem diagnostycznym w przypadku innych chorób jelit, w tym m.in. zespołu jelita drażliwego oraz autoimmunologicznych stanów zapalnych, takich jak choroba Leśniowskiego Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego. W tych ostatnich przypadkach pomaga również ocenić skutki trwającego leczenia.

Autorka: Tamara Marczewska dla zdrowie.pap.pl